BUİATRİ Derneği Türkiye Lideri ve Kırıkkale Üniversitesi Öğretim Üyesi Veteriner Doktor Prof. Dr. Serkal Gazyağcı, Türkiye genelinde son 1 yılda 250 bin kişinin kuduz tedavisi gördüğünü söyledi. Dünya genelinde son 11 yılda 59 bin kişinin kuduzdan hayatını kaybettiğini belirten Prof. Dr. Gazyağcı, “Eğer hayvanlarda özellikle köpek için bakacak olursak, gözlerdeki asimetri önemli. Gözler simetrik değilse ilk akla gelecek şey, kuduz olabileceği. Ağızdan salya akması, saldırgan veya felç olması durumunda, başıboş ve aşısız olduğu biliniyorsa; bu hayvanın kuduz olduğu şüphesi uyanması gerekir” dedi.
Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde köpek ısırması sonrası kuduz tanısı konulan Mustafa Erçetin’in (10) mevti, kuduz hadiseleri ile ilgili soruları beraberinde getirdi. Veteriner tabip Prof. Dr. Serkal Gazyağcı, kuduz olaylarının her sene görüldüğünü belirterek, “Kuduzun sıklığı ve kuduza karşı olan korumada sağlık kuruluşlarına başvurunun çok olduğu biliniyor. En son Kırıkkale’de 2014 senesinde 4 defa karşılaştık. Dönem dönem Türkiye’nin değişik yerlerinde de vakalar çıktığı bilinmekte. Tecrübeme dayanarak, 2014 senesinde şahsen gördüğüm ve tespit ettiğim 4 vaka var. Bunların 3’ü inekten, 1’i ise sokak köpeği ısırması sonucu kuduz oldu” diye konuştu.
‘KUDUZUN BİR BULAŞIM SİSTEMİ VAR’Kuduzun döngüsü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gazyağcı, “Kuduzun bir bulaşım sistemi var. Bunlardan en önemlisi, yaban hayatı. Yaban hayatında kurt, çakal, tilki ve yer altında gelincikler, bunlar gibi vakalar ya direk insanı ısırarak bulaş yapabilir ya da ev ile çiftlik hayvanlarını ısırarak, bunlar üzerinden bulaşı sağlayabilir. Bu bir döngüdür ya da ülkemizde olmamakla birlikte bazı ülkelerde yarasadan da bu şekilde, kuduz vakaları geçtiği çok iyi bilinmektedir” dedi.’KUDUZ AŞISI KANUNİ ZORUNLULUK’Çiftlikte bakılan köpeklerin yabani hayvanlar ile karşı karşıya kaldıklarına dikkat çeken Prof. Dr. Gazyağcı, kuduzun tüm memelilerden geçebileceğine dikkat çekti. Çiftlik hayvanlarına kuduz aşısı yapılmadığını söyleyen Prof. Dr. Gazyağcı, “Fakat çiftlikte bakılan, özellikle köpeklerde kuduz aşısı yapılması aslında kanunen de zorunlu. Özellikle dışarıda yaban hayatı ile karşılaşan ilk köpekler oluyor. Bu köpeklerin kuduz olması ile birlikte gelip inek, koyun ve çiftlik hayvanlarının memesini ısırmasıyla onlara da geçirebiliyor. Evde de bizim kedi ve köpeklerde veya diğer memelilerde bu aşıyı her sene tekrarlatmamızda fayda var. Ayrıca bu kanuni bir zorunluluktur” diye konuştu. ‘TÜRKİYE’DE KUDUZUN ANA KAYNAĞI TİLKİ’Son dönemde yaptıkları araştırmalar sonucu vakalarda artış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Gazyağcı, şunları söyledi: “Son 1 sene içerisinde 250 bin kişinin kuduzdan tedavi olduğu belirtilmekte. Dünya Sağlık Örgütü’nün bilgilerine nazaran ise son 11 yıl içerisinde dünyada 59 bin kişinin hayatını kuduzdan kaybettiği belirtilmiş. Dikkat edilmesi gereken nokta şu; şayet hayvanlarda bilhassa köpek için bakacak olursak, gözlerdeki asimetri kıymetli. Gözler simetrik değilse, birinci akla gelecek şey kuduz olabileceği. Ağızdan salya akması, saldırgan yahut felç olması durumunda, başıboş ve aşısız olduğu biliniyorsa; bu hayvanın kuduz olduğu kuşkusu uyanması gerekir. Bunu vatandaşın bilmesi epey güç. Vatandaşın yapması gereken, özellikle hayvanseverlerin felç olarak nitelendirdiği ve ilgi gösterdiği hayvanlar bazen kuduz olabilir. Bunlara dikkat edilmesi gerekir. Kesinlikle veteriner tabip danışmanlığında, bilgisine başvurulmasında yarar var. Kediler, bu hususta biraz daha rahat; zira çok fazla ısırılma olayları ile karşılaşılmıyor. Bilhassa tilkiden köpeklere geçişteki bu ısırılma çok fazla olduğu için aslında Türkiye’de ana kaynak tilki olduğu bildirilmiş.”‘ISIRILAN YER DERİN BASINÇLI SU İLE TEMİZLENMELİ’Prof. Dr. Gazyağcı, ısırılma durumunda yara çok büyük değilse sabunlu su ile süratli halde yıkanması gerektiğine işaret ederek, “Derin basınçlı su ile o bölgenin temizlenmesi gerekiyor. Arkasından sağlık kuruluşuna gidilecek. Bunun kesinlikle vakit kaybetmeden yapılması gerek. Gecikme, riski arttırır. Onun için ısırıldığı dönem içerisinde sağlık kuruluşlarına başvurulacak; çünkü ısırılmanın beyine yakınlığı mesela elin ile boyun ısırılması arasında çok fark var” dedi.’AŞININ ÖMRÜ 1 SENE’
Belediyelerce kısırlaştırılıp, aşıları yapılan küpeli hayvanlara da dikkat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Gazyağcı, “Bazen göreceksiniz sokaklarda kulağında küpeli hayvanlar var. Bu büsbütün sonuna kadar aşılı manasına da gelmiyor. O kısırlaştırılmış ve aşılanmış demek; fakat biliyorsunuz aşının ömrü 1 sene. 1 yıldan sonra o küpe yerinde kaldığı müddette, bu sürekli hayvanın aşılı olduğu manasına gelmiyor. Yeniden hassas vatandaşların durumu belediyeye bildirmesi ile hayvanın takibi sağlanabilir. Bir başka tedbirse çip. Hayvanın çip ile kayıt altına alınması da bir tedbir. Tedbirlerden bir kısmı yaban hayatı ile ilgili. Bilhassa Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri, aşılı et atıyorlar, bu ne kadarına ulaşıyor? Bununla ilgili bir bilgi yok; lakin bu yüzde 100 tedbir değil. Tedbirlerin bir kısmı olarak değerlendirilebilir” diye konuştu.
